7 C
New York
Thứ Sáu, Tháng Ba 29, 2024

Mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế

- Advertisement -

(Văn hóa) – Văn chương luôn có sự giao lưu giữa xưa và nay, giữa Đông và Tây, giữa quốc gia này với quốc gia khác, giữa địa phương này với địa phương khác. Ở đây, tôi chỉ đi sâu tìm hiểu mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế.
 
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi hoàng đế lập ra triều Nguyễn, chọn Huế làm kinh đô. Với chính sách chiêu hiền đãi sĩ, không phân biệt người Bắc người Nam của vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị…, Huế dần dần trở thành nơi hội tụ những tài năng văn chương cả nước. Thời Gia Long có Nguyễn Du. Thời Thiệu Trị-Tự Đức có Cao Bá Quát, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Hàm Ninh, Tùng Thiện Vương… Tình bạn văn khăng khít giữa Nguyễn Hàm Ninh và Tùng Thiện Vương có thể xem sự là mở đầu mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế.

Mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế Văn nghệ Bình Trị Thiên thời nhập tỉnh.

Mặc dù đã từ quan về sống ẩn mình trong khe núi ở làng Trung Ái (nay là Trung Thuần, Quảng Trạch), nhưng vốn tính phóng khoáng, lãng mạn nên thỉnh thoảng Nguyễn Hàm Ninh vào kinh đô Huế thăm Tùng Thiện Vương. Những chuyến viếng thăm ấy đã gợi hứng cho ông viết một số thi phẩm mà Tùng Thiện Vương hết sức nể phục, trong đó có bài Ức mai: Đêm qua, gió bấc thì thào/Một mình gác nhỏ lạnh vào thấu xương/Vẳng nghe tiếng sáo mà thương/Bờ sông, thuở ấy vẫn thường bên nhau/Hương nam, tuyết bắc còn đâu/Trăng sân, mây biếc… mộng sầu biệt ly/Xa xôi muốn gởi thơ đi/Bên hồ người ngọc tức thì hiện ra (bản dịch thơ của Mai Văn Hoan). Bài thơ này Nguyễn Hàm Ninh sáng tác tặng công chúa Mai Am-người mà ông thầm yêu trộm nhớ và được công chúa Mai Am trân trọng đưa vào tập thơ Diệu Liên thi tập của mình.

Có lần, vào tiết thanh minh, nhà thơ Tùng Thiện Vương ra Quảng Bình tìm thăm Nguyễn Hàm Ninh. Hai ông cùng đàm đạo văn chương thế sự. Trong câu chuyện, Tùng Thiện Vương báo tin cho Nguyễn Hàm Ninh biết: Tàu Tây dương đang ngấp nghé ngoài biển Đông, rắp tâm xâm lược nước ta, triều đình đã cử tướng tài chuẩn bị đối phó. Nguyễn Hàm Ninh bèn rủ bạn cùng trèo lên một ngọn núi khá cao ở Lệ Sơn (nay thuộc xã Văn Hóa, Tuyên Hóa).

Đứng trên đỉnh núi, Nguyễn Hàm Ninh phóng bút làm ngay bài thơ Lệ Sơn xuân vọng, rồi dõng dạc đọc cho bạn nghe: Mưa xong, đồn cũ khói sương sa/Hoa núi bao quanh thân áo ta/Ráng chiếu ngàn non xuyên cỏ nội/Mây bay muôn dặm suốt trời tà/Núi sông nước Việt không lay chuyển/Giặc cỏ phương Tây muốn cướp a?/Nghe nói Chín Tầng đà cử tướng/Hằng mong thắng trận báo tin ra (bản dịch thơ của cụ Nguyễn Tú).

Mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế tiếp tục phát triển thời phong trào Thơ Mới (1930-1945), thông qua 2 nhà thơ Hàn Mặc Tử và Lưu Trọng Lư. Gia đình Hàn Mặc Tử định cư tại Thanh Tân (Thừa Thiên-Huế) nhưng sinh ra và lớn lên ở cạnh nhà thờ Tam Tòa (TP. Đồng Hới). Bút hiệu đầu tiên của ông là Lệ Thanh (ghép Nhật Lệ và Thanh Tân). 2 câu thơ trong bài Mùa xuân chín: Chị ấy năm nay còn gánh thóc/dọc bờ sông trắng nắng nắng chang chang có bóng dáng những động cát trắng Bảo Ninh và dòng sông Nhật Lệ.
 
Nhà thơ Lưu Trọng Lư quê Hạ Trạch, Bố Trạch. Ông thi đậu vào học Trường Quốc học Huế. Năm 1933-1934, ông chủ trương mở Ngân Sơn tùng thư ở Huế. Sau Cách mạng Tháng Tám (1945), ông tham gia Văn hóa cứu quốc ở Huế. Những năm kháng chiến chống Pháp, ông tham gia hoạt động tuyên truyền. Ông có mối tình nổi tiếng với một nàng tôn nữ xinh đẹp, đài các xứ Huế và cho ra đời những bài thơ tình thấm đẫm chất Huế:  Nhẹ bàn tay, nhẹ bàn tay/Mùi hương hàng xóm bay đầy mái đông/Nghiêng nghiêng mái tóc hương nồng/Thời gian lặng rót một dòng buồn tênh (Thơ sầu rụng).

Mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế Nhà văn Tô Nhuận Vỹ ra Ngư Thủy thăm quê nhà thơ Ngô Minh.

Mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế tiếp tục phát triển thời kỳ nước nhà chia cắt (1954-1975), thông qua bài thơ Gửi Quảng Bình của nhà thơ xứ Huế-Thanh Hải. Thời đó, Bình Trị Thiên là 3 tỉnh ở “tuyến đầu Tổ quốc” nên tình cảm hết sức keo sơn, gắn bó. Thanh Hải đã thay mặt đồng bào Trị Thiên bày tỏ tình cảm sâu nặng ấy với nhân dân Quảng Bình qua những vần thơ rất đỗi chân thành: Quảng Bình ơi, chín năm xưa đánh giặc/Vui khổ cùng chung mảnh đất miền Trung/Xa cách mười năm, mười năm thầm nhắc/Lòng hẹn lòng qua đôi bến Hiền Lương…
 
Thời nhập tỉnh Bình Trị Thiên (1975-1989) được xem là đỉnh cao của mối lương duyên văn chương giữa Quảng Bình và Huế. Tạp chí Văn nghệ Bình Trị Thiên và tạp chí Văn hóa Bình Trị Thiên là nơi quy tụ tác phẩm văn chương của các tác giả tên tuổi: Nguyễn Khoa Điềm, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Tô Nhuận Vỹ, Hà Khánh Linh, Trần Vàng Sao, Xuân Hoàng, Hải Bằng, Nguyễn Văn Dinh, Nguyễn Khắc Phê, Mai Văn Tấn, Trần Công Tấn, Hoàng Vũ Thuật, Lâm Thị Mỹ Dạ, Lê Thị Mây, Văn Lợi… Đây cũng là thời  kỳ xuất hiện những cây bút trẻ đầy tài năng: Hải Kỳ, Ngô Minh, Nguyễn Quang Lập, Hữu Phương, Trần Thùy Mai, Lý Hoài Xuân… 
 
Từ khi chia tỉnh (1989) đến nay, mặc dù không còn ở chung một mái nhà nhưng tình cảm bạn bè văn chương giữa Quảng Bình và Huế vẫn không hề phai nhạt.                                                
Mai Văn Hoan

Nguồn tin:Báo Quảng Bình
Link bài gốc: https://baoquangbinh.vn/van-hoa/202210/moi-luong-duyen-van-chuong-giua-quang-binh-va-hue-2204452/
- Advertisement -.

bài liên quan

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

kết nối

67,401Thành viênThích
343Người theo dõiTheo dõi
24,400Người theo dõiĐăng Ký
- Advertisement -

bài mới

- Advertisement -

được quan tâm